مقاله علمی بر اساس فیشها

رشد فیزیکی و روانی کودک

مقدمه :

مقاله ای که اکنون مقابل شما قرار دارد در مورد رشد فیزیکی و روانی کودک ، حاصل بررسی اجمالی دو کتاب رشد انسان اثر فلیپ رایس و روانشناسی ژنتیک نوشته  محمود منصور می باشد .

در رابطه با ضرورت این موضوع باید گفت ، چون کودکان جوانان آینده می باشند و در فردای خود و جامعه موثر خواهند بود ، پس باید به جنبه های مختلف رشد کودک توجه فراوان و وافری داشته باشیم تا بتواند بدون سر خوردگی و اختلالات جسمی و روحی و روانی به خود و جامعه خود خدمت کند .

 اینجانب موضوع را  در سه بخش مجزا مورد بررسی قرار داده ام که عبارتند از :

یک : رشد فیزیکی کودک

دو  : رشد روانی کودک

سه : رشد اجتماعی کودک

بخش اول

رشد فیزیکی کودک :

1-1 : فلسفه رشد در گستره عمر :

ازآنجا که مطالعه رشد انسان تمام طول زندگی او را در بر می گیرد ، موضوعی بسیار بغرنج به شمار می آید .

به دلیل این پیچیدگی و نیز اهمیت موضوع ، درک کل این فرایند جز با طرح پرسشهای فراوان مقدور نخواهد بود .

چه عواملی بر رشد انسان و چگونه تاثیر می گذارند؟

ایا رشد را می توان متوقف کرد؟ سرعت بخشید یا به تاخیر انداخت ؟ یا به آن خاتمه داد ؟

کدام جنبه های رشد قابل کنترل و کدام غیر قابل کنترل است (رایس ، فلیپ , 1386, ص. 21)

2-1 : دوره های رشد :

برای سهولت در بحث ، گستره عمر معمولا به سه دوره رشدی عمده تقسیم می شود .

رشد کودک  ، رشد نوجوان و رشد بزرگسال

این دوره ها نیز خود به دوره های کوتاهتر تقسیم می شوند

رشد کودک شامل دوره های : پیش از تولد  ،  شیر خواری  ، کودکی اولیه و کودکی میانه است .

نوجوانی شامل دوره های :نوجوانی اولیه و نوجوانی پایانی است .

بزرگسالی  شامل دوره های : بزرگسالی  اولیه ، میانی و پایانی است . (رایس ، فلیپ , 1386, ص. 19)

3-1 : نمو فیزیکی کودک :

در زمان تولد تا نوجوانی ، نمو در غالب دو الگوی مختلف صورت می گیرد .

الگوی نخست :  از تولد تا یک سالگی که نموی با سرعت زیاد ولی کاهش یابنده است .

الگوی دوم : از یک سالگی تا قبل از شروع بلوغ که به شکل افزایش سالیانه خطی تر و ثابت تر است .

معمولا افزایش طولی شیر خوار تا پنج ماهگی سی درصد و تا یک سالگی بیش از پنجاه درصد است .

قد در پنج سالگی دو برابر می شود و دخترها و پسرها از لحاظ اندازه و سرعت نمو در طی دوره ی شیرخوارگی تفاوت اندکی با هم دارند .  (رایس ، فلیپ , 1386, ص. 124)

 

بخش دوم

رشد روانی کودک :

1-2 : رشد هیجانی :

رشد هیجانی کودک به مقوله رشد احساسات آنان و بیان آین احساس در ارتباط با خود آنها ، والدین همتایانشان ، سایر افراد ،و در واقع هر آنچه در جهان وجود دارد ، می پردازد .

رشد هیجانی بی نهایت اهمیت دارد زیرا هیجانها در تضمین بقای فرد نقش انطباقی دارند .

علاوه بر این هیجانها نوعی وسیله ارتباطی ، عامل مهمی در روابط اجتماعی و انگیزش رفتاری قدرتمندی به شمار می آیند. (رایس ، فلیپ , 1386, ص. 204)

2-2 : رشد شناختی :

  رشد شناختی یعنی تغییراتی که در نحوه تفکر افراد رخ می دهد و شامل بررسی فرایندهای فکری و ویژگیهای آن در هنگام تلاش فرد برای درک اطلاعات ، حل مسایل و پرداخت به افکاری است که برای ابقا و ادامه حیات ضرورت دارد .

قدرت درک برخی افراد از بقیه بیشتر است به طوری که در نحوه اداره زندگی و انتخاب روش حل مشکلات از میان طرق ارائه شده ، خردمندانه تر عمل می کنند . (رایس ، فلیپ , 1386, ص. 472)

3-2 : تحول عاطفی :

در مورد تحول عاطفی در کودکی باید گفت که به موازات سه نوع تازگی در سازمان روان ، یعنی پدیدار شدن کنش رمزی امکانات تجسم برای نظام رمزها و نشانه ها و بالاخره مبادلات فکری بین فردی از طریق زبان ، یعنی شکل اجتماعی شده کنش رمزی ، جنبه های عواطف شهودی در شکل احساسات اجتماعی ابتدائی و نخستین احساسهای اجتماعی متجلی می شوند . (منصور ، محمود, 1387, ص. 192)

4-2 : تحول اخلاقی :

در جریان تحول اخلاقی ، افکار احساسها و اعمالی که معیارهای رفتار مهار یافته اخلاقی کودک را تشکیل می دهند

گرایش به انعطاف بیشتری پیدا می کنند ، و برحسب موقعیتهای مورد نظر در سطح پیچیده تری شکل می گیرند وبا آنکه رفتار اخلاقی یک فرد به منزله مجموعه ای از واکنشهایی قلمداد می شوند از درون یعنی در پهنه هشیاری تنظیم می گردند، با این وجود تجربه نشان می دهد که تناقض بین داوریهای نظری و احساسها و عملهای مطرح شده وجود ندارد . (منصور ، محمود, 1387, ص. 202)

بخش سوم :

رشد اجتماعی :

1-3 : عوامل تاثیر گذار اجتماعی _ فرهنگی بر رشد اجتماعی کودک :

  کودکان در خلا رشد نمی کنند ، رشد آنها تحت تاثیر والدین ، خواهران ، برادران ، دوستان ، همتایان ، سایر بزرگسالانی که در تماس با آنهاهستند ، کلیسا  ، مدرسه و گروهی که در آن عضویت دارند قرار می گیرند .

آنها کم و بیش محصول عوامل اثرگذار اجتماعی هستند . (رایس ، فلیپ , 1386, ص. 236)

2-3 : نقش خانواده در اجتماعی شدن کودک :

  این فرایند کم و بیش از طریق رهنمودهای رسمی والدین به فرزندان و نیز از طریق اقداماتی که والدین به کمک پاداش و تنبیه به منظور کنترل فرزند  نشان می دهند ، صورت می گیرد .

علاوه بر این یادگیری از طریق تعامل دو طرفه    والد- کودک نیز انجام می شود . (رایس ، فلیپ , 1386, ص. 240)

3-3 : نقش تلویزیون در اجتماعی شدن کودک :

یکی از عمده ترین عواملی که بر اجتماعی شدن کودک تاثیر دارد تلویزیون است .

که در موارد زیر قابل بررسی است :

یک : عادات تماشاگری

دو : خشونت و پرخاشگری

سه : واقعی در برابر تخیلی

چهار : تعامل خانواده (منصور ، محمود, 1387, ص. 274)

 

نتیجه گیری :

از بررسی به عمل آمده می توان نتیجه گرفت که کودکان در هر مرحله از رشد نیاز به مراقبت  همه جانبه دارند و در این مسیر والدین باید خود را به آگاهی و علم به  اینکه چگونه با فرزندان خود رفتار کنند مجهز نمایند .

محیط پیرامونی کودک در رشد اجنماعی و روانی او نقش موثری دارد و باید مورد توجه والدین و مربیان کودک قرار گیرد .

منابع :

1 : رشد انسان ، ف . فلیپ رایس ترجمه دکتر مهشید فروغان

2 : روانشناسی ژنتیک دکتر محمود منصور